Eerst en vooral: ademen. Alles wat je kat doet, doet ze voor een hele goede reden.
Daarom is het nu belangrijk om als allereerste je te focussen op waarom ze dit doet en wat ze nodig heeft. Begin op deze pagina je zoektocht naar de gepaste oplossingen voor jouw situatie.
Op deze pagina vind je de eerste info over ongewenst gedrag en je eerste stappen om het op te lossen.
Als je een (plots) ongewenst gedrag ervaart bij je kat is de kans groot dat ze ziek is en/of pijn heeft. Katten zijn meesters in het verbergen van pijn dus het enige dat we zien zijn rare, afwijkende gedragingen zoals onzindelijkheid, sproeien, agressie, spanning, lusteloos, minder spelen, meer drinken, of gewoon anders dan anders. Maak een afspraak met je dierenarts en vraag zeker een bloed- en urinetest in het labo, dit is de enige manier om zeker te zijn! Een lichamelijk onderzoek is NIET voldoende. Wil je dierenarts geen extra testen doen, raadpleeg dan een andere dierenarts.
Dit gaat over de beleving van de kat. Abnormaal gedrag bij de kat is (of is begonnen als) een normaal gedrag maar doet zich voor met een abnormale intensiteit (te fel), frequentie (meer dan anders), op een verkeerde locatie, object of tijdstip. Het is vaak een fijne lijn dus het is belangrijk om subtiele stress bij de kat goed te kunnen herkennen om tijdig in te grijpen. Normaal gedrag kan door de eigenaar als ‘normaal’ of als ‘ongewenst’ beschouwd worden en ook abnormaal kan door de eigenaar als ‘normaal’ alsook ‘ongewenst’ ervaren worden.
Dit gaat over de mening van de eigenaar. Een gedrag bij de kat kan perfect normaal zijn maar wel als ongewenst ervaren worden door de eigenaar. Het is pas wanneer het gedrag voor de kat ook effectief een probleem blijkt te zijn, door hoge stresslevels en negatieve emoties, dat het ongewenste gedrag een ‘gedragsprobleem’ wordt, dat vaak complexer in elkaar zit en de begeleiding van een gedragstherapeut vraagt om het op te lossen.
Op basis van de vorige punten, kan je jezelf dus afvragen: is dit gedrag écht een probleem? Of is het normaal kattengedrag dat jij als eigenaar niet wenselijk vindt. Als je dan begrijpt waarom je kat dat wil of moet doen, is het dan ok voor jou? Want je wil dat je kat gelukkig is, haar emoties zijn uiteindelijk ook heel belangrijk. Ik zeg bijvoorbeeld altijd: “Ofwel heb je katten, ofwel een mooie zetel, maar beiden gaat niet”. Behandel een gedragsprobleem als het voor de kat ook echt een probleem is of ga ongewenst gedrag ombuigen in gewenst gedrag.
Het oplossen of verbeteren van ongewenst gedrag en gedragsproblemen kan plaatsvinden op verschillende manieren, en meestal is het een combinatie van allemaal. De eerste manier is inzicht. Door anders naar een gedrag te gaan kijken, te begrijpen waarom het plaatsvindt en waarom de kat het nodig vindt, kan al leiden tot het oplossen van het ongewenst gedrag. De tweede manier is preventie. Door het onmogelijk te maken van het gedrag, zorg je ervoor dat de kat niet meer in oude gewoonte valt en geen ‘verkeerde’ keuze meer kan maken. De derde manier is management. Wanneer stress plaatsvindt, zorgen we ervoor dat de kat handvaten en tools heeft om om te gaan met de situatie op een gewenste en normale manier. De laatste manier is modificatie waarbij we a.d.h.v. de gepaste training de emoties en keuzes van de kat effectief kunnen veranderen.
Straffen is een onderdeel van het leerproces en betekent officieel ‘gedrag laten afnemen’. Er zijn verschillende soorten straffen, vormen die we nooit willen gebruiken, en andere vormen die we nodig hebben om ongewenst gedrag te veranderen.
De vorm van straffen die we nooit willen gebruiken is het fysiek en invasief straffen zoals het gebruik van de waterspuit, de kat laten schrikken, roepen, fysiek wegduwen, enz. Dit is wat we noemen: invasief straffen en gebruik je best NOOIT, want dat werkt met schrik en angst, en dan wil je niet. Helaas is dit wel de meeste bekende vorm van straffen.
De vorm van straffen die we wel kunnen gebruiken heet ‘mild’ straffen en zorgt ervoor dat de kat op haar eigen tempo kan beslissen dat iets niet ‘zo tof’ is of ‘toch niet zo’n goed idee is’, of ‘toch niet opbrengt’. Dit doe je door bijvoorbeeld de belonende factor weg te nemen tot de kat doet wat je wil, of iets onaangenaam te maken.
Ondanks alles wat we weten over katten, uit wetenschap en ervaring, toch is jouw kat uniek met haar eigen noden, voorkeuren en ervaringen. Daarom is de sleutel tot succes experimenteren met mogelijkheden. Enkel op die manier kan ze aan ons laten zien wat ze wil gebruiken, en dat kan de oplossing voor het probleem zijn. Ga dus zeer royaal bronnen zoals eten, drinken, kattenbakken, schuildozen, krabplekjes en hoogtes verdelen doorheen het huis zodat je kat ten allen tijde, eender wanneer je kat het nodig acht, gebruik kan maken van haar noden.
Ga met je kat naar de dierenarts om een medisch probleem zoals pijn en/of ziekte op te sporen, uit te sluiten of aan te pakken. Zorg er zeker voor dat je kat een urine- en bloedonderzoek krijgt!
Je kat doet dit niet om jou te pesten, of omdat ze boos is, of een stoute of valse kat is. Probeer je kat even te bekijken als dier, met noden en instincten en voorkeuren en bepaalde verwachtingen van haar omgeving.
Daar bedoelen we fysieke en/of invasieve straffen zoals doen schrikken, roepen, wegduwen, een tik geven, snoet in de urine duwen, buitenzetten, sleutels gooien, enz. Hiermee maak je het ongewenste gedrag alleen maar erger. Ofwel doe je dit door het gedrag aandacht te geven, of je maakt haar emoties van angst, schrik en frustratie mogelijk alleen maar erger.
Het is onmogelijk om een gedrag zomaar 'af te leren', want er zit altijd een goede reden achter. Zoek die nood (en hier leer je uiteraard wat die is) en zorg ervoor dat ze die nood op een andere gepaste locatie, tijdstip en manier kan uiten die ook voor haar een goede oplossing is.
Observeer het gedrag correct en accuraat. Hou een dagboek bij en noteer waar en wanneer je ongewenst gedrag observeert, en schrijf erbij wat net ervoor en erna gebeurde. Op die manier heb je data waar je mee kan werken.
Je kan pas je kat helpen met haar gedrag, door haar eerst 'onder haar drempel van opwinding' te krijgen. Dit betekent het verwijderen van alle mogelijke triggers (waaronder ook jezelf) in de omgeving die haar kunnen opwinden in de vorm van schrik, angst of frustratie.
Welk probleem je ook ervaart bij je kat, alles begint bij het optimaliseren van de omgeving door keuzes en overvloed te creëren. Hanteer hierbij de regel: je 'aantal katten + 1' = aantal locaties voor eten, drinken, kattenbakken, krabplaatsen, schuildozen, waterkommen enz.
Ga lezen en leren over kattengedrag om te begrijpen waarom je kat doet wat ze doet, want dat is altijd voor een heel goede reden. Leer over emoties, motivaties, oorzaken en invloeden van gedrag, instincten, noden, het verschil tussen normaal & abnormaal kattengedrag, tussen acute en chronische stress en tussen ongewenst gedrag en gedragsproblemen. Op die manier zal er een heel nieuwe wereld voor je opengaan, beloofd.
Klik op één van de onderstaande topics over kattengedrag voor meer informatie en hulp.
